Khảo sát chuyển đổi năng lượng tại vùng đệm Vườn Quốc gia Xuân Thủy: Lan tỏa thông điệp phát triển bền vững từ cơ sở

Từ ngày 8–15/4/2025, Viện Tài nguyên và Môi trường – ĐHQGHN đã tổ chức chuyến khảo sát thực địa tại 5 xã vùng đệm Vườn Quốc gia Xuân Thủy (tỉnh Nam Định) trong khuôn khổ đề tài “Chuyển đổi năng lượng và môi trường bền vững”, do Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tài trợ thông qua Expertise France.

Chuyến đi nhằm tìm hiểu thực trạng sử dụng năng lượng, nhận thức về các thách thức và cơ hội xã hội – môi trường trong phát triển năng lượng bền vững, hướng đến mục tiêu Net Zero vào năm 2050 – cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại COP26.

Đoàn nghiên cứu do TS. Nghiêm Thị Phương Tuyến làm trưởng đoàn đã làm việc với các sở, ban ngành cấp tỉnh như Chi cục Bảo vệ môi trường, Chi cục Kiểm lâm, Phòng Biển-Khoáng sản, Phòng Kế hoạch-Tài chính thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nam Định.

Ảnh: Trao đổi ý kiến về định hướng phát triển năng lượng và những tác động tiềm tàng của quá trình này đối với môi trường với cán bộ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nam Định

Tại cấp xã, đoàn phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành khảo sát tại 5 xã vùng đệm: Giao Hải, Giao An, Giao Lạc, Giao Xuân và Giao Thiện. Đoàn đã thực hiện thảo luận nhóm với 150 đại diện các đoàn thể và hộ dân tại cộng đồng; và phỏng vấn 300 hộ dân.

Kết quả ban đầu cho thấy, người dân tại các xã vùng đệm của VQG Xuân Thủy hiện sử dụng kết hợp điện và gas là chủ yếu. Chỉ một số rất ít hộ sử dụng pin mặt trời để phục vụ sinh hoạt hằng ngày, và một vài hộ ứng dụng nguồn năng lượng này cho hoạt động nuôi tôm. Việc tiếp cận năng lượng sạch vẫn gặp nhiều rào cản về tài chính, kỹ thuật và nhận thức. Tuy vậy, phần lớn người dân cho biết sẵn sàng thay đổi nếu được hỗ trợ tiếp cận các mô hình phù hợp, mang lại lợi ích về kinh tế và dễ áp dụng.

Ảnh: Thảo luận nhóm tại cộng đồng về thay đổi trong sử dụng năng lượng, tác động tiềm tàng của 04 kịch bản năng lượng đối với hệ sinh thái và dịch vụ hệ sinh thái địa phương

Ảnh: Khảo sát hộ gia đình

Nhóm nghiên cứu sẽ dựa trên kết quả khảo sát để phân tích nhận thức của cộng đồng về những thách thức và cơ hội xã hội – môi trường trong quá trình mở rộng sản xuất năng lượng tái tạo, nhằm thúc đẩy chuyển dịch năng lượng theo hướng bền vững, đồng thời đảm bảo sinh kế và bảo vệ môi trường.

Một số hình ảnh hoạt động khác